Begrijpend lezen oefenen

Begrijpend lezen is niet zozeer een vak op de basisschool, maar eerder een vaardigheid. Een belangrijke vaardigheid bovendien, want er wordt een belangrijke basis gelegd voor het studerend lezen. Vanaf groep 3 leren kinderen technisch lezen en vervolgens wordt tekstbegrip toegevoegd. Begrijpend lezen oefenen kan het beste door veel leeskilometers te maken (veel teksten te lezen), maar ook is het van belang op de hoogte te zijn van de strategieën en vaardigheden bij begrijpend lezen.

Wat die vaardigheden zijn en wat leerlingen vanaf groep 3 tot en met groep 8 van de basisschool allemaal leren, lees je in ons artikel.

Begrijpend lezen als vaardigheid

Waarom is begrijpend lezen als vaardigheid zo belangrijk? Om te beginnen draait onze maatschappij voortdurend op basis van boodschappen in tekstuele en gesproken vorm. Deze informatie kunnen interpreteren betekent dat je een grotere kans hebt om goed mee te draaien. Bijvoorbeeld:

  • Het volgen van een opleiding;
  • Het vinden en behouden van een baan;
  • Het kunnen kopen en onderhouden van een huis;
  • Overheids- en gemeentelijke zaken goed kunnen verwerken;
  • Kunnen voldoen aan regelgeving.

Daarnaast is het van belang om informatie goed te interpreteren, om jezelf te beschermen tegen fake nieuws en misleidende informatie.

Begrijpend lezen oefenen

Basisschool: methode of vaardigheid

Op de basisschool wordt het belang van begrijpend lezen gezien. Scholen lopen echter wel vaak aan tegen de wijze waarop het wordt gehanteerd en aangeboden. Zo zijn er scholen die een methode aanschaffen en in één tot twee uur per week stof aanbieden die het tekstbegrip moeten vergroten. Er zijn ook scholen die het af laten hangen van de taalmethode (en daarmee ernstig tekort schieten) en scholen die de vaardigheid van het begrijpend lezen door hun hele onderwijs laten lopen. Bijvoorbeeld door zaakvakken te gebruiken en leesmotivatie aandacht te geven.

Hoe je het ook wendt of keert, per leerjaar worden er nieuwe vaardigheden van kinderen verwacht.

Begrijpend lezen van groep 3 tot en met groep 8

In het overzicht hieronder zetten we per groep uiteen wat kinderen leren op het gebied van begrijpend lezen. Deze doelen zijn dan ook de doelen die ze aan het einde van dat betreffende leerjaar moeten beheersen.

Groep 3

  • Belangstelling hebben voor verhalende en informatieve teksten;
  • Gemotiveerd zijn om zelfstandig te lezen;
  • Eenvoudige verhalende en informatieve teksten lezen en begrijpen;
  • Geschreven taal zien en gebruiken als communicatiemiddel.

Groep 4

  • Het verschil herkennen tussen verhalende en informatieve teksten;
  • Informatieve teksten kunnen interpreteren;
  • De boodschap uit een tekst kunnen halen;
  • Het thema van een tekst bepalen;
  • Eigen kennis over een thema kunnen activeren.

Groep 5

  • Verwijswoorden kunnen koppelen aan antecedenten (dwz: het woord “die” verwijst naar “koeien”)
  • Het probleem van een moeilijke zin of zinnen op kunnen lossen;
  • Voorspellen waar een tekst over gaat (na het lezen van een inleiding)
  • Informatie uit een tekst kunnen afleiden (woordenschat vergroten)

Groep 6

  • Informatie uit bronnen kunnen zoeken, selecteren en verwerken;
  • Vragen stellen over hetgeen ze gelezen hebben;
  • Relaties tussen zinnen en alinea’s af kunnen lezen;
  • Inconsistenties in een tekst kunnen herkennen.

Groep 7 en 8

In groep 7 worden de onderstaande vaardigheden aangeleerd. In  groep 8 worden die versterkt.

  • Een kritische houding kunnen aannemen tijdens het lezen;
  • Hoofdgedachte van een tekst kunnen bepalen en de tekst kunnen samenvatten;
  • Het doel van de auteur of van een tekst kunnen bepalen;
  • De structuur van verschillende tekstsoorten kunnen herkennen;
  • Een tekst op waarde kunnen beoordelen;
  • Hun eigen leesgedrag kunnen plannen, sturen, bewaken en controleren
Oefenen voor begrijpend lezen

Overkoepelende doelen

Naast de strategieën die per leerjaar aan bod komen, zijn er ook nog overkoepelende doelen bij het begrijpend lezen. Deze worden in alle leerjaren aangeboden. Het betreft:

  • Het herkennen van signaal- en verwijswoorden;
  • Het herkennen en kunnen duiden van tekstverbanden;
  • Het kunnen onderscheiden van tekstsoorten (verhalende teksten, informatieve teksten, instruerende teksten, opinieteksten) en hun doel (vermaken, informeren, instrueren en beïnvloeden of overtuigen).

LVS-toetsen voor begrijpend lezen

Omdat begrijpend lezen een belangrijk vak is – dat bovendien zwaar meetelt voor het schooladvies in groep 8 – gaat er op de basisschool heel veel aandacht naar uit. Er worden dan ook diverse LVS-toetsen voor begrijpend lezen afgenomen.

Leerling in Beeld, IEP, Dia en Boom toetsen minstens twee keer per jaar de vooruitgang van begrijpend lezen. Dat gebeurt aan de hand van teksten en opgaven over zowel de inhoud van de tekst als de structuur. Ook op de doorstroomtoets van groep 8 wordt het vak getoetst.

Dia-, Boom-, IEP- en Leerling in Beeld-toets begrijpend lezen oefenen

Wil jij je kind extra goed voorbereiden op de toetsen voor begrijpend lezen van Leerling in Beeld, IEP, Dia en Boom? Dan raden wij je aan een goed oefenboek aan te schaffen. Met een goed oefenboek haal je professionele teksten in huis, ben je verzekerd van alle tekstsoorten die op de LVS-toetsen aan bod komen en kun je het hele jaar met je kind werken aan de versteviging van begrijpend lezen en studerend lezen.

De beste oefenboeken voor begrijpend lezen van dit moment worden uitgegeven door Educazione. Per leerjaar is er een boek. Ieder boek bevat professionele teksten en opgaven die wisselen in zowel moeilijkheid als opzet. Hieronder zetten we de boeken voor je op een rijtje.